حاضران و غائبان مراسم تحلیف ابراهیم رییسی

اگرچه در جهان رویه‌ای چندان مرسوم نیست، اما جمهوری اسلامی از مهمانان خارجی برای شرکت در مراسم تحلیف دعوت می کند. دعوت از مهمانان خارجی برای این منظور از سال ۱۳۹۲ به مناسبت پیروزی حسن روحانی آغاز شد. تا پیش از آن، برای هیچ یک ازادوارپیشین (بنی صدر، رجایی، خامنه ای، هاشمی، خاتمی و احمدی نژاد) از مهمانان خارجی دعوت به عمل نمی آمد. دلیل این تغییر رویه، آن بود که جمهوری اسلامی در پی آسیب حیثیتی که در انتخابات ۸۸ دریافت کرده بود، می دانست سلامت انتخاباتش نزد افکار ایرانیانو جهانیان به شدت زیر سوال رفته است. از این رو، برای ترمیم حیثیت مخدوش شده خود، از سال ۹۲ چنین رویه ای را پیش گرفت تا هم سلامت انتخاباتی «آرام» را ادعا کند و هم تعداد دوستان خود را به نمایش درآورد. 

اگرچه مشارکت مهمانان خارجی (چه از نظر تعداد آنان و چه سطح آنان) از همان بار نخست چندان که باید چشمگیر نبود، ولی برای اولین تجربه در جمهوری اسلامی، نمایشی نسبتا موفق به حساب آمد.

درآن سال، ۱۲ تن از سران کشورها ( پادشاه، رئیس جمهور یا نخست‌وزیر) حضور یافتند که عبارت بودند از از امیر قطر، رییسان جمهور ارمنستان، قزاقستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، لبنان، افغانستان، گینه بیسائو، توگو، نخست وزیران، سوریه و سوآزیلند.

افزون بر این، ۸ تن در سطح رییسان مجالس حضور داشتند که عبارت بودند از: رییس مجلس امارت، روسیه، کره شمالی، آذربایجان، کنگو، ونزوئلا، الجزایرو ازبکستان.

همچنین ۸ تن از معاونان رییس جمهور یا معاونان نخست وزیر در مراسم حضور داشتند که عبارت بودند از: معاون رییس جمهور عراق، نیکاراگوئه، کوبا، تانزانیا، غنا، و معاون نخست وزیر اوکراین، کویت و مالزی.

اما، در سطح وزیران خارجه، ۱۲ تن از گرجستان، برزیل، ترکیه، سریلانکا، موریتانی، گینه بیسائو، برونئی، مالی، هند، فلسطین، آفریقای جنوبی و عربستان حضور یافته بودند. در سطح دیگر مقامات، نیز نمایندگانی از چین، مولداوی، عمان، و مالزی حضور داشتند.

به شرحی که گفته شد در سال ۹۲، از ۱۵ همسایه ایران تنها بحرین حضور نداشت و از ۲۲ کشور عربی ۱۲ کشور و از ۵۷ کشور مسلمان ۲۲ کشور حضور یافتند. به این ترتیب،گرچه نسبت مشارکت بالا نبود ولی با کمی چشم پوشی، قابل قبول بود. نقطه قوت آن مراسم حضورمعاون دبیرکل سازمان ملل و همچنین نماینده مقیم سازمان ملل و همچنین ماهاتیر محمد، نخست وزیر پیشین مالزی و خاویر سولانا رئیس پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود که مهمانان ویژه مراسم تحلیف روحانی بودند. ناگفته پیداست که نطقه ضعف مراسم حضور نداشتن حتی یک کشور اروپایی بود.

حاضران و غائبان مراسم تحلیف ابراهیم رییسی

هماطور که گفته شد، اگر هدف دعوت از دیگر کشورها برای حضور در مراسم تحلیف نمایش دوستی کشورها با جمهوری اسلامی است، باید نتیجه گرفت که مراسم تحلیف ۱۴۰۰ برای ابراهیم رییسی به نقیض آن تبدیل شد. این مدعا، چه به دلیل تعداد و چه سطح مشارکت مهمانان خارجی قابل اثبات است. این صرف نظر از وضعیت آماده باش نظامی و حضور یگان های ویژه در سطح تهران بود. افزون برآن، پروازها به تهران برای ساعاتی بسته شد، تا مراسم در کمال آرامش برگزار گردد. (این در حالی است که در شب پاسخ موشکی به امریکا، آسمان تهران بسته نشد و در نتیجه هواپیمای اوکراینی با ۱۷۶ سرنشین هدف شلیک قرار گرفت).

گفتنی است که در تحلبف ۱۴۰۰، فقط عراق و افغانستان در سطح رییس جمهورو ونزوئلا در سطح معاون رییس جمهور و الجزایر  و ارمنستان در سطح نخست وزیر شرکت نمودند. افزون بر این، رییسان مجالس تاجیکستان، پاکستان، ازبکستان، نیجریه، قزاقستان، قرقیزستان، اقلیم کردستان، دومای روسیه، بلاروس، گینه، نیجر، روسیه و آذربایجان از شرکت کنندگان بودند. نیکاراگوئه، ایتالیا، بوسنی، کویت، قطر، بولیوی در سطح وزیر شرکت داشتند.

با این توصیف در سطح سران تعداد شرکت کنندگان از ۱۲ نفر درسال ۹۲ به ۵ نفر در ۱۴۰۰ کاهش یافته و رییسان مجالس از ۸  به ۱۳ افزایش نشان داده و در سطح وزیران نیز از ۱۲ به ۶ کاهش داشته است.

به این ترتیب، از ۱۵ همسایه ایران تنها ۸ کشور، از ۲۲ کشور عرب تنها ۴ کشور و از ۵۷ کشور مسلمان تنها ۱۲ کشور حضور داشتند.

از یاد نباید برد که آمار بالا بر اساس اخبار متناقض رسانه های داخلی ارائه شده و چنین به نظر می رسد که تعمدی بر کلی گویی و اشاره نکردن به نام و عناوین و تعداد مهمانان وجود داشته است. اما، همین مقداراطلاعات خود گویاست که مهمانان خارجی در ۱۴۰۰ در مقایسه با  1392 هم از نظر تعداد و هم از نظر سطح کاهش داشته و این وضعیت حتی در مورد کشور مهمی مثل چین ، ژاپن، فلسطین و لبنان نیز مشهود است که مطلقا حضورنداشتند.

اگر مراسم تحلیف را دیده باشد، به جای تاکید بر نشان دادن چهره مقامات خارجی، ترتیب مهمانان چنان چیده شده بود که در صف نخست، عمار حکیم (از احزاب متمایل به ایران در عراق)، اسماعیل هنیه (رهبر حماس)، شیخ نعیم قاسم (جانشین دبیرکل حزب الله لبنان) و محمد عبدالسلام (فرستاده ویژه حوثی های یمن) نشاند شده بودند و دوربین تلویزیون هر از چندگاه چهره آنان را نمایش می داد.

جالب اینکه با چنین تصویری که از مراسم رییسی مخابره می شد، او در سخنان خود گفت که دست دوستی به تمام کشورهای منطقه (از جمله عربستان) دراز می کند. مراسم تحلیف رییسی نمایشی از سخنان پرتناقض او در روزی بود که نگاه به مهمانان جلسه خود گواه انزوای بیش ازپیش جمهوری اسلامی بود.

تاریخ انتشار: زیتون / ۷ اوت ۲۰۲۱