روز مردمی ۵ دی ۹۸ در برابر ۹ دی ۱۳۸۸
اگر تاریخ معاصر ایران به پیش از انقلاب ۵۷ و پس از انقلاب ۵۷ تقسیم کنیم، تاریخ جمهوری اسلامی را می‌توان به دو دوره پیش از ۸۸ و پس از ۸۸ تقسیم کرد. سال ۸۸ نظام جمهوری اسلامی پرده از چهره فرو افکند. دست در آرای مردم فرو برد. اعتراضات گسترده را «فتنه» خواند و معترضان را سرکوب کرد.
در خرداد ۸۸ انتخابات دور دوم ریاست جمهوری احمدی‌نژاد برگزار شد. از چهار نامزد پرمناقشه آن انتخابات، به استثنای احمدی‌نژاد هر سه نامزد دیگر یعنی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و محسن رضایی نتیجه آرا را دستکاری شده و انتخابات را تقلب خواندند. در مقابل احمدی‌نژاد معترضان را «عده‌ای خس و خاشاک» خواند.
از آنجایی که مبنای اختلاف درباره انتخابات این بود که احمدی‌نژاد از آرای کافی برای پیروزی برخوردار نبود، به ابتکار میرحسین موسوی روز ۲۵ خرداد به عنوان روز «راهپیمایی سکوت» اعلام شد. او از مردم خواست در راهپیمایی آرامی اعتراض خود را به نتیجه انتخابات اعلام کنند. در نتیجه این فراخوان خیل عظیمی از مردم در تهران و دیگر شهرستان‌ها به راهپیمایی پرداختند. راهپیمایی تهران به عنوان بزرگ‌ترین راهپیمایی غیردولتی در عمر جمهوری اسلامی بشمار می‌رود که جمعیت معترض از میدان فردوسی تا میدان آزادی تهران با حضوری متراکم مبادرت به راهپیمایی سکوت کردند. بنا به برخی آمار غیر رسمی جمعیتی بالغ بر سه تا سه و نیم میلیون نفر در این راهپیمایی حضور داشتند. برای آنکه تفاوت این راهپیمایی با راهپیمایی‌های حکومتی را دریابیم که در آن‌ها همه امکانات دولتی برای برگزاری یک راهپیمایی پر جمعیت بسیج می‌شود، در راهپیمایی سکوت، میرحسین موسوی فقط یک بلندگوی دستی داشت و دیگر هیچ. او در این سخنرانی گفت: «راه حل بنده، ابطال این انتخابات مخدوش است و این کمترین هزینه را برای ملت ما خواهد داشت. وگرنه از اعتماد ملت به دولت و نظام هیچ چیزی باقی نخواهد ماند.»
التهابی که در نتیجه تقلب انتخابات ایران را فراگرفته بود تا ۷ ماه ادامه یافت تا آنکه در ۹ دی ۸۸ با فراخوان شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی به ریاست احمد جنتی (عضو شورای نگهبان که انتخبات ۸۸ را تایید کرده بود) یک راهپیمایی کاملا حکومتی در تهران برگزار شد تا دلگرمی برای علی خامنه‌ای باشد که ابراز داشت: «قوی‌ترین حکومت‌های دنیا… اگر همه تلاش‌شان را هم بکنند، نمی‌توانند ظرف دو روز، صد هزار نفر آدم را بیاورند توی خیابانهای شهرشان یا کشورشان. اینکه چند ده میلیون انسان در سرتاسر کشور بیایند اگر به دستور حکومت هم آمده باشند، این خیلی حکومت مقتدری است.»
این یعنی آنکه خامنه‌ای راهپیمایی میلیونی سکوت در تهران را ندید ولی راهپیمایی را که خود ابتکار کرده بود میلیونی قلمداد کرد. این در حالی بود که از جمله ترفندها برای بزرگ نشان دادن جمعیت این بود که محل تجمع را از میدان فراخ و بزرگ «آزادی» تهران به میدان کوچک «انقلاب» تهران منتقل کردند و ادارات دولتی به کارمندان مرخصی دادند. در این راهپیمایی احمد علم الهدا، عضو خبرگان و امام جمعه مشهد سخنرانی و معترضان را «عده ای بزغاله ی گوساله» نامید.
متعاقب راهپیمایی ۹ دی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی، رهبران جنبش سبز، از اسفند ۸۸ تا کنون در حصر خانگی قرار گرفتند.
افزون بر این، از آن سال نظام تلاش کرد ۹ دی ۸۸ را نماد پایگاه اجتماعی خود قلمداد کند. اما، آیا چنین است؟
۵ دی ۹۸: افسون‌زدایی از ۹ دی ۸۸
ده سال بعد، دی ماه دیگر فرارسید. مادران و خانواده داغدار فراخوانی برای بزرگداشت جانباختگان اعتراضات ۹۸ دادند. پس از دو ماه هنوز مقامات دولتی هیچ آماری از تعداد جانباختگان نداده اند. رویترز آنان را تا ۱۵۰۰ نفر اعلام کرده است. این همه کشته نتیجه بی‌تدبیری نظامی بود که تصمیمی مهم در باره افزایش بهای بنزین را یک شبه، آن هم جلسه سران قوا، به تصویب رساند. این تصمیم چنان بود که یک باره آتش خشم مردم را برافروخت و پاسخ حکومت چیزی جز گلوله نبود.
خانواده این جانباختگان ۵ دی را به مناسبت چهلم جانباختگان اعلام داشتند. اما، حکومتی که پایگاه خود را در تظاهرات به اصطلاح مردمی ۹ دی ۸۸ می‌داند، از تجمع خانواده های داغدار در ۵ دی ۹۸ واهمه داشت.
بنا به گزارش‌ها تا کنون ده‌ها نفر بازداشت شده اند. در سر تا سر کشور وضعیت آماده باش ویژه برقرار شد. یگان‌های ضربت و سرکوب در گوشه گوشه شهرهای مهم حضور پررنگ داشتند. این همان حکومتی است که مدعی است در ۹ دی ۸۸ میلیون‌ها نفر به دفاع از نظام به خیابان‌ها آمدند. اما، برای خاموش کردن هر صدای مخالفی ده ها نفر را به مناسبت ۵ دی بازداشت کرد تا بلکه آرامش گورستاتی بر ایران حاکم شود.
ترس حاکمیت از ۵ دی ۹۸ نشان واهی بودن تظاهرات به اصطلاح خودجوش ۹ دی ۸۸ است. حاکمیتی که واهمه از حضور مردم نداشته باشد به معترضان اجازه راهپیمایی و تظاهرات را می‌دهد نه اینکه مانع بزرگزاری سوگواری در چهلم جانباختگان شود. ۵ دی ۹۸ گذشت و حاکمیت به گمان خود سکوت گورستانی را برقرار کرد. اما، مگر نگفته بودند فتنه ۸۸ پایان یافته است؟ اگر اعتراضات ۸۸ برای مطالبه رای دزدیده شده هنوز در وجدان جامعه زنده است، این حاکمیت چگونه می‌تواند آسوده خاطر باشد که مطالبه پول دزد دیده شده آنان به فراموشی سپرده شود؛ به ویژه آنکه ۱۵۰۰ کشته برای مردم برجا مانده است. در یک کلام، آنچه رخ داد این بود که فراخوان مردمی ۵ دی ۹۸ نشان داد حاکمیت حتی از مردگان خفته در گورستان‌ها می‌ترسد.
تاریخ انتشار: ۳۰ دسامبر ۲۰۱۹ / اینترنشنال